GRAFİK, TABLO, ŞEMA

TABLO

Çeşitli araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilerin, grafik hazırlamaya yardımcı olması amacıyla çizelge halinde gösterilmesidir Burada verilen bilgiler sınıflandırılmış şekilde olduğundan daha kolay göze çarpar.

GRAFİK
Grafikler sayısal verileri görselleştirerek veriler arasındaki ilişkilerin kolaylaştırılmasını sağlayan çizimlerdir. Eğitim ortamlarında yararlanılan eğitimi somutlaştırmak ve görselleştirmek amacıyla kullanılan öğretim materyallerinden en uygun olanı grafiklerdir. Sözel olarak anlatılması zor olan bir kavram ya da rakamsal olarak anlam ifade etmeyen sayılar ve oranlar grafik aracılığıyla kolayca öğrenciye anlatılabilir. Ayrıca bu materyallerin kullanılması öğrencinin dikkatinin çekilmesinde ve korunmasında etkilidir.
Grafiklerin öğretici niteliğinin artması olayların anlaşılabilir şekilde gösterilmesine ve amaca uygun olarak seçilmesine bağlıdır. Bunun için herhangi bir olayı grafikle ifade ederken ona en uygun grafik türünün hangisi olacağı ve nasıl kullanılacağına karar verilmelidir.
Birçok grafik türü olmasına rağmen ilk ve ortaöğretim seviyesinde öğretim amaçlı kullanılan grafikler genellikle daire, çizgi ve sütun grafikleridir. Bunların dışındaki diğer grafik türleri ise daha çok akademik nitelikli çalışmalarda tercih edilir. Bu nedenle daha çok çizgi, sütun ve daire grafikleri üzerinde duracağız.

Grafik seçiminde dikkat edilecekler
l Kullanılacak grafik konuya, amaca ve seviyeye uygun olarak seçilmelidir.
l Sayısal verileri açık, anlaşılır ve net bir şekilde göstermelidir.
l Kullanılacak grafikler görsel tasarım ilkelerine uygun tasarlanmış olmalıdır.
l Eğilim ve dalgalanmalar için çizgi grafikleri
l Miktar belirtmek için daire veya halka grafikleri
l Verileri karşılaştırmak için sütun, çizgi ya da resim grafikleri kullanılabilir.

Başlıca grafik çeşitleri
Sütun grafikleri
Çubuk grafikleri
Pasta grafikleri
Çizgi grafikleri
Resimli grafikler


SÜTUN GRAFİKLERİBu grafiklerde değerler sütunlarla gösterilir. Dikey ve yatay çizgiler çizilerek eşit aralıklara bölünür.Değerler işaretlenir.Sütunlar bu işaretlere kadar uzatılarak grafik oluşturulur.
Çubuk grafikleri
Birden fazla öğeyi karşılaştırmak için kullanılır. Çubuk grafiğinde kategoriler dikey, değerler yatay olarak düzenlenir.

ÇİZGİ GRAFİKLERİ
Çizgi grafiğinde yatay ve düşey olmak üzere iki tane eksen vardır. Yatayeksende değerlendirilen verilerin isimleri yazılırken düşey eksende bu verilere göreolan değişim değerleri noktalarla belirtilir. Daha sonra bu noktalar çizgi ile birleştirilir
Çizgi grafikleri genelde eğilim ve dalgalanmaları, bir veya daha fazla faktörün zaman içindeki değişimini göstermek için kullanılır.


PASTA GRAFİKLERİ
Her değerin bütün içindeki payını göstermek için kullanılır. Nüfus sayımları, seçim sonuçlarının partilere göre değerlendirilmesinde kullanılabilir.

Resimli grafikler
Sayısal verilerin basit çizimlerle temsil edildiği bir tür çubuk grafiğidir.Resimli grafiklerde kullanılan sembollerin karşılığı ilgili sembol satırının sonuna yazılmalıdır

ŞEMALAR
Bir konuyla ilgili sayısal veriler ve hiyerarşi gibi soyut kavramları özetlemek amacıyla kullanılır.Şemalar açık ve anlaşılır olmalıdır.Bir kavramın anlaşılmasını sağlayacak kadar sözel ve görsel bilgi içermelidir.
Kuruluş Şemaları
Bir şirketin, derneğin ya da işletmenin organizasyon yapısını gösterir. Bu tür şemalar genelde personel ya da bölümler arasındaki hiyerarşik ilişkileri göstermede kullanılır.

DÖNGÜ DİYAGRAMI

Döngü diyagramları sürekli döngüye sahip işlemi göstermek için kullanılır.

RADYAL DİYAGRAM

Çekirdek öğenin ilişkisini göstermek için kullanılır.


VENN DİYAGRAMI

Öğeler arasındaki taşma alanlarını göstermek için kullanılır.

HEDEF DİYAGRAMI
Amaca ulaşan adımları göstermede kullanılır

PİRAMİT DİYAGRAM

Temele dayalı ilişkileri göstermek için kullanılır.

AKIŞ ŞEMALARI
Bir sürecin akışını ya da işlemlerin yapılış sırasını göstermede kullanılır. Akış şemaları farklı işlem ya da öğelerin bir bütün içerisinde nasıl birleştiğini gösterir.

A oku
B oku
başla
C=A*B
C yaz
dur

Leer completo...

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM YAZILIMLARI

   KONU İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

1.     Bilgisayar nedir?

Aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yapıldığı elektronik cihazdır.

2.     Eğitim nedir?

        Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik yönde davranış değiştirme sürecidir.

3.     Öğretim nedir?

        Bireyin öğrenmelerine yönelik okullarda yapılan ve belirlenen hedefler doğrultusunda planlı programlı ve kontrollü tüm etkinlikler olarak ifade edilir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİM

Bilgisayar destekli eğitim, eğitimi kolaylaştırmak, artan eğitim isteğini karşılamak öğrenci sayısını ve öğrenilecek bilginin artması gibi nedenlerle kullanılmaya başlanmıştır.

            Bilgisayar destekli eğitimin çeşitli tanımları vardır. Bu tanımlardan ilki bilgisayar teknolojisinin eğitim sürecindeki uygulamalarındaki her biridir.

            Başka bir tanıma göre ise, bilgisayar destekli eğitim, öğrencilerinin bilgisayar sistemine programlanmış olan dersleri etkileşimde bulunarak doğrudan alabilmeleridir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİMİN AMAÇLARI

1.     Bilgi çağına uygun insan gücünün yetiştirilmesini amaçlamaktadır.

2.     Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri daha yakından takip edebilmek.

3.     Öğrencinin öğrenme güdüsünü artırmak.

4.     Bilimsel düşünce yeteneğini geliştirmek.

5.     Öğrencilere tekrar olanağı sağlar.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİMİN FAYDALARI

1.     Bilgisayarlar öğrencilerin aktif bir şekilde öğrenme sürecine girmelerini sağlar.

2.     Bilgisayarlar öğretime çeşitlilik, canlılık ve niteliği getirir.

3.     Bilgisayarlar hızlı ve yavaş öğrencilerin kendi hızları doğrultusunda konuları öğrenmelerine olanak sağlar.

4.     Tekrar olanağı sağlar.

5.     Bilgisayarlar güvenlidir. Öğrenciler deneyler yaparak neden sonuç ilişkilerini görebilirler.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİMİN ZARARLARI

1.     Öğrencinin bilgisayar önünde uzun süre kalması, onun sosyal gelişimini ve insanlar ile ilişkisini olumsuz etkiler.

2.     Her ne kadar bilgisayar, grafik, resim, ses ve metinlerle mükemmel şeyler yapabiliyorsa da, bilgisayar ekranının bir seferde gösterebileceği bilgi miktarı sınırlıdır.

3.     Nitelikli yazılımlar bulmak kolay değildir.

4.     Bilgisayar destekli eğitim pahalı bir sistemdir.

BİLGİSAYARIN ÖĞRETİM ALANINDA KULLANIMI

         Bilgisayarların öğrenme ve öğretme faaliyetlerinde kullanılması sonucu pek çok tanımın ortaya çıktığı görülmektedir. Bu alanda en sık kullanılan terimler şunlardır.

a.     Bilgisayara Dayalı Eğitim ve Bilgisayar Dayalı Öğretim

Bu türler eğitimsel uygulamalar, alıştırma-uygulama, özel ders, simülasyonlar, öğretim yönetimi, ek alıştırmalar, programlama, veri tabanı geliştirme, kelime işlem programları ve diğer uygulama yazılımlarını içerir.

b.     Bilgisayar Yönetimli Öğretim

Bilgisayarların, öğretimi planlama, düzenleme ve programlama, öğrenmeleri ölçme ve öğrencilerle ilgili bu verileri saklama, saklanan veriler üzerinde analiz yapma gibi etkinliklerin yönetilmesinde kullanılmasıdır.

c.      Bilgisayarlarla Zenginleştirilmiş Öğretim

Bilgisayarlı öğrenme faaliyetleri olarak tanımlanır. Bu faaliyetler, sosyal ve fiziksel gerçeklerin model alan ve bu modeller içindeki ilişkilerin örneklerle açıklanabilmesi için öğrencilerin isteğine göre verilerin oluşturulmasıdır.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM YAZILIMLARI

Öğrencilerin kavramları anlama seviyelerinin ve oluşturdukları yanlış anlamların belirlenmesi ve giderilme yöntemleri konusundaki çalışmalar, geleneksel yöntemlerle öğretilen öğrencilerin istenen düzeyde başarılı olamadıklarını, geleneksel yöntemin istenen düzeyde öğrenmeler gerçekleştiremediğini ve öğrencilerin sahip oldukları yanlış anlamaları gidermede yetersiz kaldığını göstermekte ve öğrencilerin daha ziyade pasif gözlemci oldukları geleneksel öğretim yöntemlerinin yerine öğrencilerin aktif katılımını sağlayan yöntemlerin kullanılması gerektiğini önermektedir. Bu düşünceden hareketle geleneksel öğretim yöntemlerine alternatif olarak kullanılmaya başlanan yöntemlerden biriside, teknolojideki gelişmelere paralel olarak son yıllarda eğitim hayatına girmeye başlayan bilgisayar destekli öğretim yöntemidir. (Özmen ve Kolomuç,1994)

İlgili araştırmalar incelendiğinde bilgisayar destekli öğretim ile ilgili pek çok tanım yapıldığı görülmektedir.

Bilgisayar destekli öğretim; öğrencilerin programlı öğrenme materyalleriyle bilgisayarı kullanarak etkileşimde bulunduğu, diğer bir değişle, bilgisayar programları aracılığıyla öğrenmeyi gerçekleştirdiği, öğrenmelerini izleyip kendi kendini değerlendirebildiği bir öğretim biçimidir (Semenoğlu, 1997).

Demirel vd (2004), bilgisayar destekli öğretimin tanımını aşağıdaki şekillerde sınıflandırılmaktadır.

Bilgisayar destekli öğretim bilgisayarlarla öğretme sürecidir.

Bilgisayar destekli öğretim öğretme aracı olarak bir bilgisayar programını kullanan bireysel öğretme sistemidir.

Bilgisayar destekli öğretim, bir bilgisayarı ( ve bir bilgisayar programını) kullanan birisi tarafından öğrenilebilecek bilgi ve beceriler sunan eğitsel bir bilgisayar programıdır.

Yaşam boyu öğrenme ihtiyacındaki bilgi çağı bireylerin artan eğitim ihtiyacının karşılanmasında kullanımı adeta zorunluluk haline gelen bilgisayar destekli öğretim kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Bilgisayar Destekli Öğretim Yazılım Türleri

BDÖ yazılımları daha önceleri sadece iki formata ayrılıyordu, bunlar tekrar yazılımları ve birebir eğitim yazılımlarıdır. 1990 lardan sonra farklı formatlarda literatürde yer almaya başladı. Bugün BDÖ de kullanılan yaygın formatlar; tekrar ve alıştırma yazılımları birebir eğitim yazılımları, simülasyonlar ve eğitimsel oyun yazılımları olarak sınıflandırmak mümkündür. BDÖ yazılımlarının birçoğu aynı anda birden fazla formatı da içermektedir. Anlaşılmasını kolaylaştırmak için burada bu formatları ayrı ayrı ele alacığız.

1.     Tekrar ve Alıştırma Yazılımları

Günümüzde BDÖ yazılımlarının yaklaşık yüzde ellisi tekrar yazılımlarıdır. Bu tür yazılımlar, yeni bilgi edinme ve açıklama duyarlılığında olup aktif öğrenmeyi sağlamazlar. Fakat tanıtma ve açıklama yoluyla kavramları öğretmek mümkün olmaktadır. Tipik bir tekrar yazılımı aşağıdaki şemayla gösterilebilir.

2.Birebir Eğitim Yazılımları

        Birebir eğitim yazılımları öğretme ve öğrenme süreçlerinin rolünün çok büyük olduğunu varsayarlar. Bu yüzden bu yazılımların yazılımı çok daha karmaşıktır.

        BDÖ de kullanılan birebir eğitim yazılımları, özel bir öğretmenin öğretim sürecinde izlediği öğretim tekniklerini taklit eder. Bilgiler genellikle metin modunda küçük parçalar halinde bilgisayar ile öğrenciye sunulur. Görsellik, animasyon ve ses yeni bilgilerin daha iyi anlaşılması için yazılımda yer alır. İyi bir birebir eğitim yazılımı öğrenciye sık sık soru sorar ve cevaplarını değerlendirir. Yanlış cevaplarla ilgili bilgiyi tekrarla sonuçlanır. Birebir eğitim yazılımlarındaki temel süreç aşağıdaki gibi gösterilebilir.

3.Simülasyon Benzetim Yazılımları

Bir sistemi temsil edebilecek bir model oluşturma işlemine simülasyon denir. BDÖ simülasyon yazılımları, ihtiyaç duyulan bazı öğelerle gerçek bir olayı veya hayali bir olayı temsil ederek tasarlamayı sağlar. BDÖ simülasyon yazılımları, öğrenciye karar vermeyi ve verdiği kararların sonuçlarını görmesini sağlamaktadır. Bu şekliyle simülasyon yazılımları kullanıcıya olayların olumlu ve olumsuz yönlerini göstererek tecrübe sahibi olmasını da sağlar.

Uçak uçuş simülatörlerinde, seyahat simülatörlerinde, tıbbi simülatörlerinde simülasyon yazılımları yaygın olarak kullanılmaktadır.

Özellikle öğrencilerin kavramakta güçlük çektikleri konuların öğretilmesinde simülasyon yazılımları kullanılmalıdır. Örneğin, laboratuarda yapılamayan tehlikeli deneylerin, simülasyon yazılımlarıyla gerçekleştirilebilir.

4.     Eğitimsel Oyun Yazılımları

Gerçekte oyunlar, çeşitli durumlar karşısında bir beceri kazanmamızı sağlamada en çok motive edici aktivitelerdir. Bu oyunlar gerçekten göz ve el ile bağlantılı bazı değerli alışkanlıkları, becerileri kazandırmaktadır. Ayrıca problem çözme stratejilerini de geliştirmektedir.

Eğitimsel oyunlar genellikle aşağıdaki özellikleri kapsayan karar verme aktivitelerinden oluşmaktadır.

a.      Bir veya daha fazla oyuncunun karar vermesi sağlanır.

b.      Oyun bir takım kurallar dizisi içerir.

c.       Yarışın rekabetin canlandırılması hedeflenir.

d.      Oyundaki durumlar bir dönüt sistemini ortaya çıkarır.

e.      Bir oyuncunun veya takımın kazanması amaçlanır.

Eğitimsel oyun yazılımları iki kategoride sınıflandırılabilir.

a.      Hayatı simüle eden oyunlar.

Bu oyunlarda günlük hayattaki faaliyetlerimiz ve iş deneyimlerimiz bir senaryo olarak sunulmaktadır. Bu oyunlar, oyunculara birçok karar verme seçeneği, kurallar ve amaçlarla birlikte sunulmaktadır.

b.      Akademik oyunlar

Bazı ilgi çekici başlıklarla bir konuyu oyun formatında sunarak motivasyon kazandırmayı hedefler. Oyun niteliğindeki bazı tekrar etme aktiviteleri ile bu konular kalıcı olarak öğretilmeye çalışılmaktadır. Problem çözme stratejilerinin öğrenilmesinde akademik oyun yazılımlarının amaçları arasındadır. Ancak bu daha çok ikinci sırada gelmektedir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN OLUMLU YÖNLERİ

Bilgisayarlar eğitime çok büyük kolaylıklar getirmiştir. BDÖ yazılımları, yeni öğrenenlere defalarca tekrar yapmalarını, akademik becerilerini artırmak için alıştırma yapma imkanı sağlar.           BDÖ nün en önemli yararlarını şu başlıklar altında verebiliriz.

a.      Kendi kontrolünde ilerleme

BDÖ yazılımları ve bilgisayarlar öğrencilere kendi yetenekleri ve kapasiteleri çerçevesinde öğrenim gördükleri bir konu üzerinde ilerleme imkanı sağlar.

b.      Aktif Öğrenme

BDÖ yazılımları kullanıldığı zaman program anında doğru veya yanlış olarak karşılık vermekte onlara doğruları bulmakta ilave bilgi ve materyallerle yardımcı olmaktadır. BDÖ sürecinde geleneksel sınıflarda olduğu gibi öğrenciler pasif olarak dinleyici durumunda değildirler.

c.       Çeşitlilik

Bilgisayarlar, eğitimi renkli grafikler, ses ve değişik dönüt mesajları ile ilginç hale getirmektedir. Yazılar, resimler, hareketler ve sesler, zor olan konulara özel öğretim yöntemleri ile çeşitlilik ve ilginçlik kazandırmakta ve öğrenimi kolaylaştırmaktadır.

d.      Kayıtların Saklanması

Bilgisayarın kayıt tutma yetenekleri sayesinde öğrencilerin öğretmenler tarafından takip edilmesi kolaylaştırılmaktadır.

e.      Esneklik

BDÖ yazılımları öğrenciyi periyodik olarak kontrol etmekte, sonuçlara bağlı olarak sürekli bildiği bir konuyu atlaması veya bir göz gezdirmesi sağlanmaktadır. Bazı yazılımlarda, kullanıcılara istedikleri bir konuyu seçme imkanı sağlamaktadır.

f.        Zaman Sınırsızlığı

Bilgisayarlar her zaman kullanıcıların hizmetine hazır durumdadır. Bilgisayarlar hiçbir zaman yorulmaz ve sigara molasına ihtiyaç duymaz.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN OLUMSUZ YÖNLERİ

a.      Sosyal Gelişim Eksikliği

BDÖ yazılımlarının sürekli kullanılması öğrencinin sosyal gelişimlerine ve insanlar ile ilişkilerinde tahribatlara neden olmaktadır.

b.      Sınırlı Metin Görüntüsü

Bilgisayar ekranı bir defada sınırlı bir metin alanını görüntülemekte ve belli bir metin alanın hareketi zor olmaktadır. Bu yüzden çok büyük hacimli metin sunumlarında kitaplar daha etkili olmaktadır.

c.       Maliyet

BDÖ yazılımlarının pahalı olması.

Ders Yazılımlarının Tasarımı ve Değerlendirilmesi

—        Ders Yazılımlarının Tasarımı

—        Tasarım Öğeleri

—        Değerlendirme Yaklaşımları

Ders Yazılımlarının Tasarımı

—        “Birey Nasıl Öğrenir ?”

—        Yazılımı kullanacak hedef öğrenci kitlesi için zengin ve verimliöğretim ortamları oluşturabilme adına titizlikle ele alınmalıdır.

—        Yazılımların deneyimsiz kişilerce hazırlanması ve eğitsel anlamda eksik bir altyapıya sahip olması karşılaşılan en büyük sorundur.

TASARIM ÖĞELERİ

Görsel Öğelerin Tasarımı

—        Öğrenmeyle ilgili yapılan araştırmalar öğrenmenin büyük bir kısmının görsel betimlemeler yoluyla gerçekleştiğini göstermektedir.

Görsel Öğelerle İlgili Kurallar

—        İçerikte sunulan konuyla, kullanılan görsel malzemelerin ilişkili olması gerekir.

—        Kullanılan görselin boyutlarının ve görüntü kalitesi iyi olması, kolay anlaşılır ve gözü yormaması gerekir.

—        İnternetten veya diğer kaynaklardan temin edilen görsel malzemelerin telif sorunu çıkarmayacak biçimde (ücretsiz) olmasına özen gösterilmelidir.

İşitsel Öğelerin Tasarımı

—        İşitsel öğeler gelişirilirken, ses ve konuşmaların salt bilgi sağlamak için kullanılmasına dikkat edilmelidir.

—        Ses kayıtları kullanıcılar tarafından dinlenirken anlaşılırlık çok önemlidir.

—        Eğer seslendirmeler, bilgiyi sağlamanın temel yolu olarak düşünülüyorsa, sesler yürütülürken kullanıcı sesleri metin olarak da ekrandan takip edebilmedilir.

—        Ses ve metnin eş zamanlı hareket etmesine ve tutarlık içinde olmasına dikkat edilmelidir.

METİN ÖĞELERİNİN TASARIM İLKELERİ

Yazı Tipi, Yazı Tipi Boyutu ve Boşluklar

—        Yazılımda kullanılacak metinlerin yazı tipi, gözü yormayacak ve okumayı kolaylaştıracak türde olmalıdır.

—        Çocuklara yönelik yapılan tasarımlarda yumuşak kenarlı ve kıvrımlı yazı tipleri kullanılmalıdır.

—        Sayfalarda yalınlığı sadeliği sağlamak için en fazla iki farklı yazı tipi kullanılmalıdır.

—        Metinlerin ekranda kapladıkları yoğunluğu belirleyen yazı tipi boyutuna da dikkat edilmesi gerekir.

—        Metinlerde, satırlar arasındaki boşlukların okunulurluk üzerinde büyük etkisi vardır.

Ekran Yerleşimi ve Hizalama

—        Görsel algılama, fiziksel etkileri anlamamıza ve onların farkına varmamıza sağlayan bir durumdur.

—        Metinler, tasarım alanına yerleştirilirken gözün soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru olan hareketine uygun bir yerleşim belirlenmelidir.

—        Hizalama konusunda önemli konulardan biri de metinlerin birbirlerine ve tasarım alanına göre hizalanmasıdır.

—        Metinler için geçerli olan bir diğer hizalama da sola, sağa, ortaya ve her iki tarafa göre hizalama seçenekleridir.

Vurgulama

—        Vurgulama, görsel bir öğenin önemini artırma, ilgi uyandırma, dikkat çekme amaçlı kullanılan bir yöntemdir.

—        Metinlerde vurgulanması amacıyla metnin boyutunu büyütme,kalınlaştırma, büyük harfle yazma, altını çizme, fon rengini değiştirme gibi yöntemler kullanılabilir.

—        Vurgulamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta neyinvurgulanacağının kararını iyi verebilmektir.

Metin Zemin Uyumu

—        Metinlerin üzerinde bulundukları zeminlere ait doku ve renk gibi çeşitli öğeler, metnin okunur olması üzerinde önemli etkilerde bulunmaktadır.

—        Metin ve zemin rengi belirlenirken;

sarı zemin üzerine; siyah metin rengi

beyaz zemin üzerine; yeşil, kırmızı, mavi metin rengi

mavi zemin üzerine; beyaz metin rengi

siyah zemin üzerine; sarı metin rengi seçilmesi uygun olur.

       

Grafik Arayüz Tasarımı

—        Arayüz, kullanıcının bir çoklu ortam ürününün içeriğine ulaşılabilmesi için gerekli olan grafik uyarı tablosudur.

—        Bir bilgisayar sistemi için grafik arayüz tasarlanırken göz önüne alınması gereken en temel nokta gerçekleştirilecek tasarımın kullanıcı merkezli olmasıdır.

Ders Yazılımlarını Değerlendirme Yaklaşımları

—        Değerlendirme, bir uygulamanın belirlenen amaçlara yönelik olarak gereksinimleri karşılayıp karşılamadığının test edilmesi olarak tanımlanır.

—        Değerlendirme sürecindeki amaç, yalnızca öğencilerin öğrendiklerinin ortaya konulması olmayıp, eğitimsel olayların gelişimde öğretmen ve kullanılan teknolojilerin etkinliğinin belirlenmesidir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1-A.Güneş, Bilgisayar -2(Pegem Yayıncılık)

2-Prof. Dr H.İ.Yalın Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (Nobel yayıncılık)

3-www.aof.anadolu.edu.tr/kitap

4-www.foruz.org

5-www.vitaminogretmen.org

6-okulweb.meb.gov.tr

Leer completo...

YAZILI MATERYALLER

1.DERS KİTABI

Ders Kitabı Nedir?

Belli bir dersin öğretimi için ve belli bir düzeydeki öğrencilere yönelik olarak yazılan; içeriği öğretim programına uygun olarak hazırlanmış ve incelenerek onaylanmış temel kaynaktır.

Ders Kitabının Avantajları

• Ekonomiktir.

• Öğrenmeyi bireyselleştirir. Kitap, her öğrencinin kendi hızına göre çalışabilmesini sağlar.

• Öğretimi yapısallaştırır. Ders kitapları belli bir düzene göre (genelden özele, basitten karmaşığa, somuttan soyuta), birbirini mantıklı olarak izleyen ünitelerden oluşurlar. Öğretimin belli bir mantık sırası izlemesi öğrenmeyi kolaylaştırır.

• Kitaplar başka araçlarla birlikte kullanılabilirler. Özellikle son yıllarda birçok kitabın beraberinde öğretimi destekleyen materyallerle satışa sunulması bu tür kullanımı yaygınlaştırmıştır.

• Öğrencilerin derse ve konuya güdülenmesinde önemli rol oynarlar. Özellikle resim, grafik vb. görsel öğelerin doğru ve bolca kullanıldığı ders kitapları öğrencilerin güdülenmesine yardımcı olurlar.

• Yazar, ünitelerde gerekli soruları araya koymuşsa, bu tür çalışmalar bilgiyi pekiştirmek için fırsat yaratır.

Ders Kitabının Dezavantajları

• İçerdiği bilgiler güncelliğini yitirebilir. Özellikle teknoloji içerikli kitaplar güncelliğini hızla yitirir.

• Sınıfta öğretmen tarafından tek kaynak olarak kullanılırsa diğer araçların kullanımı ihmal edilir.

• İyi bir kitabın seçimi zordur, zaman alır.

• Sürekli aynı kitabın izlenmesi, o alanda yazılan daha değerli diğer kitapların gözden kaçmasına neden olabilir.

• Kitaplar bilgiyi ana hatlarıyla ve yüzeysel olarak sunar.

Ders Kitabının Öğretmene Sağladığı Faydalar

• Öğretmenin kendine güven duymasına yardımcı olur.

• Öğretmenin en iyi yardımcılarıdır. Özellikle mesleğe yeni başlayan öğretmenler için iyi bir kitap, iyi bir yardımcıdır. Öğretmen kılavuzu ile birlikte kullanıldığında daha da yararlıdır.

• Kitap içerdiği ödev konuları ve alıştırma soruları ile öğretmenin dersi genişletmesine yardımcı olur.

Yardımcı Ders Gereçleri

• Yardımcı ders kitapları

• Alıştırma kitapları

• Deney kitapları

• Öğretmen kılavuzu

• Başvuru kitapları

• Dergiler

Ders Kitabı Seçmede Kullanılacak Ölçütler

• Kitabın etik olarak içeriği: Kitabın içerdiği bilgiler toplumun genel ahlak kurallarına uygun ve toplum yaşamı için olumlu mesajlar içermelidir.

• Öğreticilik: Kitap, okuyan kişilerin gelişim seviyelerine uygun olmalı, okuyan kişinin gelişimine katkıda bulunan dersler içermelidir.

• Hassas konular: Kitap, içeriği itibariyle özellikle duygusal konularda hassas davranmalı, cinsiyet, yaş ve diğer insan özellikleri konusunda basmakalıp yargılara yer vermemelidir.

• Rol modelleri: Kitapta yer alan olaylar okuyan kişide gerçek izlenimi yaratmalıdır. (hayvanları canlandıran olay ve hikayeler hariç).

• Anlaşılabilirlik: Kitap içeriği itibariyle okuyan kişiyi meşgul etmeli, edindiği deneyimler ona gerçek yaşamına yardımcı olmalıdır.

• Örnekler: Verilen örnekler etkili ve yaşanabilir olmalı, konuyu gerçekten örneklendirebilmeli ve öğrenmeye yardımcı olmalıdır.

• Okuma kolaylığı: İçerik, konulara uygun kısalıkta olmalı, kitap bir oturuşta okunmalıdır.

• Kültüre uygunluk: İçerik ve yazılanlar kültürel değerlere toplumsal ve diğer toplumların kültürlerine aykırı bilgiler içermemelidir.

Birden çok ders kitabından birini seçme durumunda dikkate alınacak ölçütler;

• Biçimsel görünüm: Genel görünüm, bir ders kitabı beraberinde olması gerekli olan diğer kitap ve araç – gereci de içermektedir. Kitaplar genelde araştırma, test ve öğretmen kitaplarıyla desteklemelidir. Ayrıca, bu kitapları destekleyici yardımcı ve araç-gereçler de bu bağlamda ele alınıp değerlendirilmelidir. Fiziksel görünüm, kitabın kapak, boyut ve farına hacmine göre değerlendirilmelidir. Ayrıca, ilköğretim sınıflarındaki öğrenci düzeylerine göre punto büyüklüğü de önemlidir. Bir ders kitabı seçilirken genel görünüm ve fiziksel görünüme önem verilmelidir.

• Bilimsel içerik: Ders kitabında yer alan metinlerin bilimsel açıdan incelenmesi, bilimsel hataların olmaması, programdaki hedefleri tutarlı bilgi ve becerilerin aktarılması önemlidir. Ders kitaplarında öğrencilerin çalışmaya, araştırmaya, gözlem ve deney yapmaya ve düşünmeye özendirici, yönlendirici hazırlık soruları, araştırma konuları, deneyler ve işlemler yer almalıdır. Ayrıca, gezi, gözlem, deney, araştırma ve ödevler arasında ilişki ve uygunluk sağlanmalıdır.

• Dil ve anlatım: Ders kitapları, özellikle kullanılan dil ve anlatım özelliği açısından çok dikkatli incelenmelidir. Anadil bilincinin kazandırılması için doğru ve düzgün Türkçe ile yazılmış ders kitapları çok önemli olmaktadır. Yazarlar, yazılı anlatım sanatını en iyi şekilde kullanmalı ve Türkçenin zenginliklerini yabancı sözcüklerden arınmış, duru ve anlaşılır bir Türkçe kullanarak öğrencilere göstermelidirler. Aynen yazılması gereken yabancı sözcüklerin yanlarına parantez içinde Türkçe okunuşları da yazılmalıdır. Ders kitaplarında dil ve anlatım açısından önemli bir konu da bir örnekliktir. Diğer bir anlatımla, kitabın her yerinde aynı sözcükler kullanılmalıdır. Örneğin :”veya” yerine “ ya da” kullanılmışsa her yerde ya da kullanılmalıdır. Mümkün olduğunca az yabancı kelime kullanılmalıdır. Açıklanması gereken kavramlar varsa ünite başlarında bu kavramların anlamları açıklanmalıdır.

İçerik Çeşitleri

• Biçimsel içerik: Kitapta somut biçimde yer alan bilgilerdir. Ör: Bir evin, ağacın… fotoğrafının ya da çizilmiş resminin gösterilmesi.

• Simgesel içerik: İşaretler biçiminde simgelerle sunulan bilgilerdir. Ör: harfler, sayılar…

• Semantik içerik: Sözcüklerin birleşerek anlamlar oluşturması, bununla bilgilerin cümleler, paragraflar şeklinde iletilmesidir.

• Davranışsal içerik: Sözel olmayan, daha çok jest ve mimiklerle iletilen bilgi çeşididir.

• Betimsel içerik: Bunlar gözlemi yapılabilen ya da sayılabilen olayların dile getirilmesidir. Ör: Tarihler, ilkeler…

• Normatif içerik: Değer yargılarından, normlardan, standartlardan oluşur. Ör: kitapta yazılan olaylar konusunda nasıl hareket edilmesi gerektiği, ne gibi tercihler yapmaları gibi soruların tartışılması.

İçeriğin Seçimi İçin Ölçütler

• Bireyin olgunluk düzeyi,

• Sınıf düzeyine görelik,

• Hazır bulunuşluk düzeyi,

• İlgi,

• Fayda,

• Öğrenme ve öğretme ilkeleri,

• Kültürel ve toplumsal gereksinimleri karşılaması.

Ders Kitaplarının Fiziksel Özellikleri

Ders kitaplarının;

• Sayfaları düzgün olmalı,

• Baskı hatası bulunmamalı,

• Yırtık, buruşuk, kirli vb. olmamalı,

• Kenarları düzgün kesilmiş olmalı,

• Ciltleme kusuru bulunmamalı.

Ders kitabının kısımları;• Ön kapak

• İç kapak

• İkinci yaprak

• Üçüncü yaprak

• İçindekiler

• Ana metin

• Arka kapak

• Kitabın sırtı

Ön Kapaktaki Bilgiler:

• Kitabın adı

• Kullanılacağı sınıf ve seviye

• Yazarın, hazırlayanın ya da çevirenin adı

• Yayınevinin adı ya da amblemi

İç Kapak Ön Yüzündeki Bilgiler:• Kitabın adı

• Kullanılacağı sınıf ya da seviye

• Yazarın, hazırlayanın ya da çevirenin adı

• Yayınevinin adı, adresi varsa amblemi

• Basıldığı yıl ve yeri

İç Kapak Arka Yüzündeki Bilgiler• Genel yayın seri ve dizi numaraları

• Telif hakkı, baskı kararı ya da onayı

• Baskı sayısı, baskı adedi

• Varsa resimleyenin adı soyadı

İkinci Yapraktaki Bilgiler

• İkinci yaprağın ön yüzüne varsa önsöz ya da ithaf yazılabilir. Arka yüzü boş bırakılabilir.

Üçüncü Yaprak ve Devamındaki Bilgiler• İçindekiler listesi (Ünite numarası, ünite konu ya da ders adı karşısına sayfa numaraları belirtilerek verilmelidir.)

Diğer Yapraklardaki Bilgiler ve Düzen

• Sayfalarda yazılar dışında kalacak boşluklar 15-25 mm olmalıdır.

• Konu ile ilgili resim, grafik v.b varsa bunlar ait oldukları ifadelerle aynı sayfada olmalıdır.

• Dipnotlar sayfa altlarında olmalıdır.

Sırttaki Bilgiler

• Kitabın adı

• Yazarın, çevirenin ya da hazırlayanın adı

• Yayınevinin adı ya da amblemi

Arka Kapaktaki Bilgiler

• Fiyatı

• Basımevi ya da firmanın adı

• Adresi

• Telefon numarası

• Standardının adı ve numarası (TS 10220 )

Sayfa düzeni;• Sayfalar tek sütun halinde hazırlanmalıdır.

• Sayfa kenarındaki boşluklar 2,5*2,5cm olmalıdır.

• Cümleler uzun olmamalıdır.

Resimlendirme

Sözel bir konuyu resimler ve grafiklerle desteklemenin öğrenme açısından yararları;

• Okuyan kişinin ilgisini uyandırır.

• Öğretimde birlik ve bütünlüğü sağlar.

• Okuma ve anlama güçlüğü olanlara konuyu daha kolay kavratır.

• Konunun daha somut bir şekilde sunulmasını sağlar.

• Okuyanların hayal dünyasını genişleterek daha yaratıcı düşünmelerine olanak sağlar.

Resmin temel öğeleri

• Sadelik: Öğretim amacıyla kullanılan resimler basit ve sade olmalıdır.

• Denge: Hazırlana resmin dengeli olması demek, her bölümde kullanılacak resimlerin oranını, konunun önemi oranında kullanılması demektir.

• Açıklık: Kullanılacak resimler anlatmak istediği şeyi (iletiyi) açıkça yansıtmalıdır.

• Hareket: Öğeleri eşit ve tekdüze dağılan bir resim, durgun (statik) ve monoton bir görünüştedir. Hareket özelliği taşıyan bir resimde ise, göz hareketleri belirgin noktalara doğru kayar, bakışlar orada yoğunlaşır.

• Süreklilik: Süreklilik, göz hareketlerinin, düşüncede bir kesiklik yaratmaksızın devam edebilme özelliğidir.

Ders Kitabında Görsel Tasarım

• Başlıklar görsel tasarım ilkelerine uygun verilmelidir.

• Yazı stili kolay okunabilir biçimde, süsten arınmış ve sade olmalıdır.

• Resim, harita, grafik vb. gerekli yerde kullanılmalıdır.

• Resimlerde özellikle vurgulanması gereken yerlere dikkat çekilmelidir

2. E-KİTAP

E-Kitap nedir?

E-kitap, elektronik ortamda yayınlanmış yada elektronik ortama aktarılmış ve bu ortamda kullanılan çeşitli protokoller ve yazılımlar ile bunları kullanan bilgisayarlar sayesinde izlenebilen metin, resim, film ve sesleri barındıran bir medya formatıdır.

Okunabilen ifadesi yerine izlenebilen denilmesinin en önemli nedeni ise, bu kitaplarda sadece resim ve metin bulunmaması, yayının amacına yönelik olarak içinde film, animasyon ve ses gibi çoklu ortam materyallerine de rastlanabilmesidir.

E-kitapların Avantajları

• E-kitapların okullara maliyeti basılı kitaplara göre daha düşük olacaktır.

• E-kitapların en önemli özelliklerinden biri de sözlük içermeleridir.

• E-kitap okuyucu cihazların taşınması daha kolaydır ve onlarca kitabı depolayabilmektedir.

• E-kitaplar engelli okuyucular için de kolaylık sağlar.

E-kitapların Dezavantajları

• E-kitapların birbirine uymayan formatlarda üretilmesi e-kitap endüstrisinde henüz uluslararası standardın olmadığını göstermektedir.

• E-kitap okuma cihazları ile uzun süreli okuma yapıldığında baş ve göz ağrısına yol açabilir.

• E-kitapların kullanımı için özel bir kullanıcı eğitim programı gerekmektedir.

E-Kitap Yazılımları

• Adobe Acrobat E-Book Reader

• Microsoft Reader

• Glassbook Reader

• Librius

a) Glassbook Reader: En önemli özelliği, masaüstü, dizüstü ve cep bilgisayarlarını e-kitap okuma cihazları özelliklerine dönüştürebilmesidir. Ücretsiz olarak ilgili sitelerden indirilebilir. Diğer yazılımlardan farklı olarak sözlüğüne kelime eklenebilmektedir. HTML ve PDF formatlarındaki e-kitapları okuyabilen yazılım tamamıyla renkli görüntü olanağı sağlamaktadır.

b) Adobe Acrobat e-Book Reader: Bu yazılım, PDF (Portable Document Format) dosyalarının okunmasına olanak tanır ve internet üzerinden çeşitli web siteleri aracılığıyla ücretsiz olarak indirilebilir. Acrobat eBook Reader’ın indirilmesi, kurulması ve kullanımı oldukça kolaydır ve kısa zaman almaktadır.

c) Microsoft Reader: Masaüstü ve diz üstü bilgisayarlarla kullanılabilen bu yazılım, Adobe’den farklı olarak cep bilgisayarları ile de uyumludur.

d) Librius: Palm OS ve Microsoft CE bilgisayarları için ücretsiz e-metin

okumak için geliştirilmiştir. Bu firma, e-kitap okuma cihazı üretimini durdurmuştur.

Yazılımın kapasitesi 45 eser ile sınırlandırılmıştır. Diğer üç yazılıma oranla kullanımı

kısıtlıdır.

E-Kitap Okuma Cihazları

• Rocket e-Book Reader

• SoftBook Reader

• EB Dadicated Reader

• RCA REB 1100/1200

• GEB 1150/2150

• eBookMan EBM-900/901/911

• Diğer Pocket PC ve Palm OS cihazları

•

a) Rocket e-Book Reader: Cihazın boyutları normal basılı kitaptan biraz daha büyüktür. Ekranı okuma için oldukça elverişli olan cihazda yatay ve dikey görüntü sağlanabilmektedir. Diğer donanımlarla karşılaştırıldığında sayfa çevirme hızı daha fazladır ve solak insanlar tarafından da kolaylıkla kullanılabilmektedir. E-kitaplara kolay erişimi sağlayan Rocket eBook Reader’a binlerce sayfa e-kitap ve e-dergi depolanabilmekte ve metin içinde kolaylıkla hareket edilebilmektedir.

Rocket e-Book’a veri aktarmak sorunsuzdur. Bu özelliklerinin yanı sıra, ekranın diğer okuma cihazlarına göre küçük olması, görüntünün renksiz oluşu ve kendi formatı dışındaki e-kitapların okunamaması gibi bazı dezavantajları da vardır.

b) SoftBook Reader: Sayfa çevirme ve menü hareketleri için bir grup tuşa sahip olan SoftBook Reader çizim,metin oluşturma özellikleri ile donatılmıştır. Cihazın donanımı Rocket eBook Reader’a göre daha yavaştır, ancak ekran genişliği bakımından diğer cihazlara göre avantajlıdır. 8 MB kapasiteyle kullanıma sunulmuş olan cihaz; dokunmatik siyah-beyaz ekranlıdır, sesli okuma ve sözlük kullanma özelliği yoktur.

c) EB Dadicated Reader: En önemli özelliği 33cm’lik çift sayfa renkli görüntü sağlamasıdır. Rocket eBook Reader ve SoftBook Reader’a göre daha fazla çözünürlüğe sahip olan cihaz, HTML formatındaki belgeleri PDF formatına dönüştürebilmektedir. Pahalı olması, bu cihazın en büyük dezavantajıdır.

d) RCA REB 1100/1200: REB 1100, dokunmatik özelliği olan diagonal siyah-beyaz ekrandan akıcı ve kristal görüntü elde edilmektedir. REB 1200, net ve renkli görüntüye sahiptir. Her iki cihazda da yazının boyutu büyütülebilir,okuma gözlükleri kullanılmadan okuma yapılabilir, metin aydınlatması çoğaltılabilir,notlar alınabilir, metin işaretlemesi yapılabilir, sözlük yüklenerek kullanılabilir, ayrıca modem ve ethernet bağlantısı yapılabilir.

e) GEB 1150/2150: GEB 1150, siyah-beyaz ve dokunmatik ekran özelliğe sahip olan cihaz şarj edilmeden 20 saat çalışabilir. GEB 2150 yüksek çözünürlüklü görüntü sağlamaktadır ve tamamıyla renkli ekrana sahiptir. Her iki cihazın ortak özelliklerini; 8MB geliştirilebilir, kapasite, karanlıkta okuma kolaylığı sağlayan görüntü kalitesi, kişisel kütüphane oluşturabilme, bir PC’ye gereksinim duymadan modem yada ethernet kartı yardımıyla e-kitap, e-dergi indirme; ekrana dokunarak metin seçme, arama, not alma, fontlarda değişiklik yapma ve her iki elle de kullanılabilme olarak sıralayabiliriz.

f) eBookMan EBM-900/901/911: Cihazların ortak özellikleri, ebatları, ağırlıkları ve MP3 çalabilmeleridir.

g) Diğer Pocket PC ve Palm OS cihazları: Doğrudan e-kitap okuma amaçlı olarak üretilmemiş ancak, e-kitapların da okunabildiği Pocket PC ve Palm OS (cep bilgisayarı) cihazlarına örnek olarak Newton Massege Pad, Palm Pilot ve Casio, Compaq, Hewlett- Packard tarafından üretilen Windows tabanlı cep bilgisayarları da örnek olarak verilebilir.

E-Kitap Formatları

E-Kitap Formatları, en yaygın doküman formatlarına ek olarak ortaya çıkan ve e-kitaplara özgün dosya formatlarına verilen genel addır. Bu formatlar: “pdf”, ”lit”, “txt”, “doc”, “rtf”, “chm”, “pdb”, “prc”, “zno”, “djvu”, “html”

Günümüzde kabul gören belli başlı iki e-kitap formatı vardır. Birincisi Microsoft firmasının geliştirdiği "Microsft Reader" programının yardımı ile okunan "lit" formatı, diğeri ise masaüstü yayıncılıkla uğraşanların yakından tanıdığı Adobe firmasının geliştirdiği "pdf" formatıdır.

PDF (Portable Document File = Tasinabilir döküman dosyasi):Adobe firması tarafından piyasaya sürülmüştür. PDF dosyaları diğer formatlara oranla daha çok yer kaplasa da insan okunur gerçek kitabı okuyormuş hissine kapılmaktadır. Yeni Acrobat Readerlar ile kitapların içinde gömülü ses,dosya ve video çalıştırabilmektedir.

LIT: Microsoft Reader’ın LIT formatı düzenli formatlanmış bir biçimdir. Okuyucu bir safhadan diğerine kolayca atlayabilir, arama yapabilir, fontun büyüklüğünü değiştirebilir. Ayrıca içinde bulunan hazır kütüphane ile kitaplar organize edilebilir. Kitaplar kopya korumalı olabilir yada olmayabilir.Bu Formatın en büyük dezavantajı yazı bir kere LIT' e çevrildiğinde geri dönüşünün olmamasıdır.

E-Kitaplar İçin PDF Formatını Seçmemizin Yararları

• PDF dokümanında yazıcıdan çıktı almak çok kolaydır.

• Word veya benzeri bir formatta hazırlanmış dokümanlarda bilgisayarınız Türkçe değilse karakter sorunu yaşarsınız.

• Bir çok e-kitap okuma programı (neredeyse tamamı) PDF formatında hazırlanmış dokümanları okuyabilmektedir.

Microsoft Word Yardımı İle E-Kitap Oluşturmak

Microsoft word yardımı ile kitap oluşturmanın birden çok yöntemi vardır.

1. PrimoPDF programını kullanarak e-kitap oluşturmak

2. Ms-reader programını kullanarak e-kitap oluşturmak

3. Adobe reader programını kullanarak e-kitap oluşturmak

Leer completo...